Wzór czarnego humoru?

Czarny humor – jedni go unikają jak ognia, inni starają się ignorować, a ktoś jeszcze może dosłownie żyć nim, rzucając na lewo i prawo kontrowersyjnymi żartami. Jednak, jak widać, „sprzedaje” się on ma tyle dobrze, że w 2019 roku powstał film, który można określić wzorcem dla takiego właśnie humoru „Jojo Rabbit”.

FABUŁA

Film ten wyszedł spod ręki nowozelandzkiego reżysera Taiki Waititiego, który zagrał w nim zresztą jedną z pierwszoplanowych ról. „Jojo Rabbit” mówi o absurdach życia w ostatnich miesiącach istnienia III Rzeszy, nie unikając tematu Holocaustu oraz propagandowego zaślepienia Niemców. Historię oglądamy z perspektywy młodego Jojo Betzlera ‒ członka Deutsches Jungvolk, czyli nazistowskiej organizacji szkolącej młodych chłopców do przyszłej służby państwu. Chłopiec ulega w pełni nazistowskiej demagogii, podobnie jak jego rówieśnicy, ślepo wierzący, że Żydzi to potworne istoty z kłami i rogami. Dochodzi nawet do tego, że Jojo wymyśla sobie przyjaciela, którym okazuje się… Adolf Hitler. A raczej mocno przerysowana, jak niemal wszystko w tym filmie, wariacja na temat Führera.

Tutaj dochodzi do pierwszego zderzenia odmiennych światów: z jednej strony młody Betzler radzi się wyimaginowanego Hitlera w sprawach życiowych, z drugiej  utrzymuje bliskie relacje z matką, o której dowiadujemy się, że pomaga pewnej Żydówce. Jojo też ją poznaje, co jest dla niego swoistym szokiem. Nie zagłębiając się bardziej w fabułę, która w idealnych proporcjach wywołuje śmiech i płacz, powiem tylko, że obserwowanie konfliktu narastającego w Jojo, zmuszonego do wyboru pomiędzy pomocą Żydówce i własnej matce a światem propagandy, jaki znał do tej pory, jest niezwykle emocjonującym oraz zabawnym doznaniem (jeśli oczywiście lubicie bardzo czarny humor).

BOHATEROWIE

Wszystkie postaci występujące w „Jojo Rabbit” są do bólu przerysowane, co dla mnie osobiście jest wielką zaletą filmu. Mamy więc Kapitana K, który jest znudzonym życiem nazistą ‒ pije na potęgę, szkoli dzieci, których tak naprawdę nienawidzi, i przechodzi właśnie kryzys wieku średniego. Ponadto pojawia się tu zgraja dziesięciolatków, którzy bardzo chętnie – dla zabawy – łapaliby Żydów, choć nie byliby w stanie nikogo skrzywdzić. Nie można zapomnieć także o samej rodzinie Betzlerów: Jojo rozmawiający z wymyślonym Hitlerem, jego działająca wbrew władzy mama i ojciec, który „wyjechał na front” (żeby poznać jego prawdziwe zajęcie, odsyłam do filmu). W mojej opinii karykaturalni bohaterowie działają na plus, wywołując kolejne salwy śmiechu, ale to właśnie za przerysowanie nazistów film najbardziej oberwał od krytyków.

HUMOR

Najlepiej obrazuje go scena, w której Jojo i Hitler zastanawiają się, co zrobić z Żydówką przebywającą w ich domu, a „przyjaciel” chłopca dochodzi do wniosku, aby „spalić dom i zwalić to na Churchilla”. Poza oczywistymi żartami historycznymi czy sytuacyjnymi (związanymi na przykład z wizytami Gestapo), nie brakuje w „Jojo Rabbit” gierek słownych, a także zabawnego przeskakiwania z języka angielskiego na niemiecki i na odwrót (dlatego warto obejrzeć film w wersji z napisami). Ale z drugiej strony zdaję sobie sprawę, że żarty o Hitlerze, nazistach i Żydach nie dla wszystkich muszą być dobrą zabawą.

PODSUMOWANIE

„Jojo Rabbit” to cudowny przykład użycia czarnego humoru w kontekście drugiej wojny światowej. Pozytywnie na pewno należy ocenić odwagę reżysera, który podjął taki temat. Pochwalić należy także scenarzystów i charakteryzatorów, którzy wykonali kawał dobrej roboty. Jest to na pewno obowiązkowy film dla osób lubiących komediodramaty, zwłaszcza że przyniósł on Taice Waititiemu statuetkę Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany (jak również wiele innych nagród). Zaskakujące może być też zakończenie filmu, które chwyta za serce i wyciska łzy…

Fabian Ślężak

Ocena: 9/10

Reżyseria: Taika Waititi

Scenariusz: Taika Waititi

Zdjęcia: Mihai Malaimare Jr.

Muzyka: Michael Giacchino

Główne role: Roman Griffin Davis, Thomasin McKenzie, Scarlett Johansson, Taika Waititi, Sam Rockwell

Kraj produkcji: Nowa Zelandia / Czechy / USA

Czas trwania: 108 minut

Rok produkcji: 2019

Gatunek: dramat / komedia / wojenny